Երեկոյան ժամերին Մառնեուլիում աջարական պարային երաժշտություն է հնչում։ Երգի ձայնը հիմնականում գալիս է ռեստորաններից և միջոցառումների սրահներից, բայց դա չի նշանակում, որ հարսանիքը էթնիկ վրացիների է։ Ադրբեջանական և հայկական հարսանիքներում վրացական պարերը ՝ հատկապես աջարուլին առանձնանում են մեծ սիրով։ Կրկնում են ինտերնետից սովորած հնարքները, ավելացնում ադրբեջանական կամ հայկական հնարքներ։ Դա յուրօրինակ մեկնաբանության ստեղծումն է կամ մշակույթների ամբողջական խառնումը։ Սա դրական կողմ է և հասարակության մեջ բացասական տրամադրություն չի ստեղծում։

Վրացական պարը կատարվում է, երբ հարսանիքին էթնիկ վրացի հյուր է լինում։ Նույնիսկ հարսանիքի տերերը դուրս են գալիս պարելու նրա պատվին նվագած մեղեդու տակ։ Ինչը նույնպես հարգանքի նշան է։

Ռադիո Մառնեուլիի լրագրող Մարգարիտա Միսկարյանը ներկայացնում է Մառնեուլիի հայ համայնքը։ Ավանդույթների համաձայն՝ նրա հարսանիքին աջարական պար է կատարվել՝ ի պատիվ գործընկերների։

Բացի պարասերներից, դուրս էին եկել պարելու նաև պրոֆեսիոնալ պարող հյուրերը։



Վրացական մշակույթը ներկայացված է ադրբեջանական և հայկական հարսանիքներին կամ տոնակատարություններին պարելով։ Աջարական պարերի տեխնիկան բոլորին քաջ հայտնի է և գոնե մեկ անգամ լսվում է ցանկացած հարսանիքի ժամանակ։ Երաժշտությունը զվարճալի է, զվարճացնում և հմայում է բոլորին, մինչդեռ ամենահամարձակները մոտենում են պարահրապարակի կենտրոն ՝ արտահայտելու իրենց կարողությունները և պարում են:

Հաճախ մշակույթների միահյուսումն արտահայտվում է միայն այս կերպ՝ հարսանեկան կամ տոնական սեղանի շուրջ վրացական պար պարելով։
«Էնգուրի» համույթը ստեղծվել է Մառնեուլիում 2008 թվականին։ Երիտասարդ պարուսույցը որոշել է տեղացիներին ուսուցանել վրացական պարերը։ Անսամբլի հիմնական մասը կազմված է էթնիկ փոքրամասնությունների ներկայացուցիչներից։



Ակտիվիստները կարծում են, որ ինտեգրումը պետք է լինի երկկողմանի, և որ քաղաքացիները պետք է կարողանան ուսումնասիրել վրացական պարերն ու մշակույթը, ինչպես նաև այլ մշակույթներ:

Պետությունը պետք է ավելի մեծ ուշադրություն դարձնի էթնիկ և կրոնական փոքրամասնությունների մշակույթին և մշակութային բազմազանությանը։ Պետք է կտրուկ սահմանվի մշակութային ձուլման և ինտեգրման սահմանը, որի համար պետությունը, բացի գերիշխող էթնիկ խմբի մշակույթը հանրահռչակելուց, պետք է առաջին պլան դնի նաև ոչ գերիշխող խմբերի մշակույթը։



Մառնեուլիի մշակութային կենտրոնի ղեկավար Նատո Շավիշվիլին ասում է, որ Մառնեուլիում կա նաև ադրբեջանական երաժշտության և գործիքների ուսումնասիրման ստուդիա, որտեղ հնարավոր է սովորել աշուղական արվեստ։ Նախատեսվում է նաև մունիցիպալիտետում բացել գորգագործության ուսումնական կենտրոն Քվեմո Քարթլիի ադրբեջանցիների համար։ Շավիշվիլին ասում է, որ Մշակույթի կենտրոնն անում է ամեն ինչ՝ բնակչության փոխադարձ հարգանքը խորացնելու համար։



«Հատկապես մեծ դեր է խաղում թատրոնը, քանի որ կան ներկայացումներ, որոնք հիշեցնում են մարդկանց այս հարաբերությունների մասին։ Ինչպիսի հարաբերություններ ենք ունեցել նախկինում, ուստի կարծում եմ, որ արվեստը մեծ դեր է խաղում մարդկանց միավորելու հարցում, և դա հենց այն է, ինչ մենք անում ենք: Խոսքն այստեղ կոնֆլիկտային իրավիճակի մասին չէ, մենք խոսում ենք մշակույթը ինտեգրման գործընթացում օգտագործելու, մարդկանց միմյանց մոտեցնելու և փոխադարձ հարգանք ստեղծելու գործընթացում։ Մենք դրա համար բավականին լավ պրակտիկա ունենք: Ինչպես գիտեք, մեր բազայում կան մի շարք խմբակներ, որոնք գործում են արդեն 12 տարի, և մենք հստակ տեսնում ենք, թե ինչպես են այս երիտասարդները մտերմանում, ովքեր երեկ ընդհանրապես չէին ճանաչում և չէին հետաքրքրվում միմյանց մշակույթով։ Այն օգնում է խորացնել ու առաջացնել ներքին հարգանք, ծանոթանալ։ Երբ մարդիկ ծանոթանում են միմյանց մշակույթի հետ, միմյանց հանդեպ այդ սերն ինքնին առաջանում է: Ուստի մեր հիմնական նպատակն է, որ երեխաները, երիտասարդները, ովքեր հաճախում են մեր բազայի խմբակներն ու ստուդիաները, բացի արվեստի այս կամ այն ուղղությունը տիրապետելուց, հնարավորություն ունենան մարդկային հարաբերությունների և ընկերական հարաբերությունների» - , ասել է Նատո Շավիշվիլին։

Ինչպես Մառնեուլիի մշակութային կենտրոնի ղեկավարը, այնպես էլ Համերաշխության թանգարանի ղեկավար Էլնուր Ալիսոյը կարևոր է համարում մշակույթը բնակչության հետ կիսելը։ Ալիսոյի խոսքով, Կովկասում ապրող էթնիկ խմբերը տարիներ ընթացքում անջատվել են միմյանցից և այդ պատճառով տեղեկություն չունեն միմյանց մշակույթի մասին։

Բայրամ, Սուրբ Սարգիս, Զատիկ... - Այս երեք պետական և կրոնական տոները Մառնեուլիում երեք տարբեր էթնիկ և կրոնական խմբերի ներկայացուցիչների կողմից նշվող տոների փոքր ցանկն են:

Վրացական, ադրբեջանական և հայկական մշակույթները իրենց տարբերություններից զատ ունեն շատ ընդհանրություններ, բայց շատ դեպքերում այդ ընդհանրությունները տեսնելը բավականին դժվար է քաղաքական կամ սոցիալական խնդիրների պատճառով: Սոցիալական արդարության կենտրոնի հիմնադիր Թամթա Միքելաձեի խոսքով, վրացական մշակույթն ըստ էության և պատմականորեն հիբրիդային մշակույթ էր, որը ստեղծվել է տարբեր քաղաքակրթությունների խաչմերուկում։ Մշակութային ընկալումն ամբողջությամբ փոխվել է Խորհրդային Միության կողմից։Այսօր վրացական հասարակության մեջ գերակշռող գաղափարները, թե ով ենք մենք և ինչպես ենք մենք հասկանում մեր մշակույթը, խորհրդային ազգագրության և խորհրդային ազգային քաղաքականության արժանիքն են։



Միքելաձեն կարծում է, որ այնտեղ, որտեղ ապրում է բազմազան հասարակություն, մշակութային քաղաքականությունը նույնպես պետք է բազմազան լինի։ Պետությունն ու տեղական ինքնակառավարումն են, որ արհեստականորեն, հատուկ միջամտությունների միջոցով պետք է ապահովեն մշակութային փոխգործակցության տարածքների ստեղծումը, միջհամայնքային համագործակցության փորձի ստեղծումը և միջհամայնքային երկխոսության փորձի ստեղծումը։

«Մենք ցանկանում ենք մի կողմից արձագանքել ինտեգրացիոն քաղաքականությանը և ներառական հասարակություն կառուցելու խնդրին, որոշ դեպքերում մենք ցանկանում ենք ապահովագրել հակասական փորձը և զարգացնել խաղաղության և խաղաղ գոյակցության գաղափարները։ Տարբեր ենթատեքստերը հուշում են, որ քաղաքականությունը պետք է վարել բազմամշակութայնության աջակցությամբ և համագործակցության նման ոլորտների ի հայտ գալով։
Ղարաբաղյան պատերազմը որոշակի ազդեցություն ունեցավ նաև Վրաստանում ապրող էթնիկ ադրբեջանցիների և հայերի և նրանց հարաբերությունների վրա։ Միքելաձեի խոսքով, երկու համայնքներն էլ գիտակցում են, որ հարևան երկրներում հակամարտությունը չպետք է տարածվի Վրաստանում, բայց մյուս կողմից, երկու երկրների կողմից վարվող ռազմատենչ և շովինիստական քաղաքականությունը նույնպես ազդում է հասարակության վրա։


Մշակույթը լավ և ապացուցված մեթոդ է կոնֆլիկտային իրավիճակները լուծելու և ազգերին մերձեցնելու համար։ Ընդհանուր խնդիրներ տեսնելը, ընդհանուր մշակույթը բացահայտելը և ընդհանուր արժեքներ ունենալը՝ սրանք այն հիմնական թեմաներն են, որոնք կարող են օգնել օտարել բնակչությանը և վերջ դնել կոնֆլիկտային իրավիճակներին։ Այս գործընթացում պետությունը կարևոր դեր ունի, ինչը նշանակում է բնակչության մեջ ստեղծել կարծիքների փոխանակման, ժողովուրդների մերձեցման և մշակութային բազմազանության դրսևորման տարբեր տարածքներ։


«Ռադիո Մառնեուլի»
Թարգմ․ ՝ Մարգարիտա Միսկարյան