“Ədəbiyyat və interpretasiya” Oqtay Kazımovla - İliada
Ədəbiyyat və interpretasiya
verlişinin 3-cü buraxılışı yunan mifologiyasına və Homerin İliada
əsərinə bir müqəddimədir. Yunan mifologiyasına görə Uranos Geya ilə
evlənir. Uranos səmadır, Geya isə torpaq
.
Onların övladlarının adı Kronos olur. Kronos böyüdükdən sonra
atasını taxtdan salaraq onu kastrasiya edir yəni axtalayır
(kastrasiyanın qədim yunan aləmində xüsusi rolu vardı və rəqibin
artmasına son qoymaq, nəticə də düşmənlərin artmamasını nəzərdə
tuturdu
Kronos Rea ilə evlənir və onların övladları bunlar olur: Hera,
Demetra, Poseydon, Hades və Zevs. Kronos öz övladlarına təhlükə
gözü ilə baxdığı üçün onlar doğulduqca diri-diri udurdu. Zevs
anadan olanda Rea daşları bələklərə bürüyərək onu Kronosa verir və
körpənin özünü isə uzaq bir adada gizlədir. Zevs böyüdükdən sonra
atasını yenir və kastrasiya edir. Bu andan Zevs ən uca Tanrı hesab
olunmaqda və Allahların atası çağırılmaqdadır. Atasını məğlub
etdikdən sonra Zevs bacı-qardaşlarını da xilas edir. Yunan aləmində
hər şey Zevslə başlayır və onun iradəsi ilə də bitir.
Homerin İliada əsəri 10 illik yunan-troyan müharibəsinin yalnız 53
gününü təsvir edir və əhvalatı heç də əvvəldən başlamır. Belə bir
qəribə təsvir üslubunun səbəbi poemada tərənnüm olunan hadisədən
əvvəlki tarixçələrin yaxşıca məhşur olduğudur. Bu tarixçələr
“Silsiləvi əhvatlar” adını daşıyır.
Həmin “Silsiləvi əhvalatlara” görə Troya müharibəsinə şahzadə Paris
tərəfindən dünyanın ən gözəl qadını olan Yelenanı ərindən, Sparta
kralı Menelaydan, xəbərsiz qaçırtması olur. Paris Yelenanı güclə
qaçırtmır - onları bir-birinə aşiq edən sevgi tanrıçası Afroditdir.
Afroditin bu cür davranmasına isə özünün iki rəqibi tanrıça Hera və
tanrıça Afinaya ilə üzərində mübahisəsi düşdüyü qızıl almanı
Parisin məhz ona verməsi səbəb olur.
Afrodit vədinə sadiq qalaraq Parisi dünyanın ən gözəl qadını ilə
evləndirir, lakin həmin qadın artıq ərdə olduğundan bu izdivac
yunanlar və troyalılar arasında qanlı və dəhşətli bir qırğına bais
olur.
Verilişdə bu hadisələr daha detallı şəkildə nəql edilərək izah
olunmuşdur.