Gürcüstanın Gənc Hüquqşünaslar Assosiasiyası (GGHA) "Gürcü Arzusu" tərəfindən qəbul edilmiş inzibati hüquqpozmalar məcəlləsinə edilən dəyişiklikləri təhlil edib. Bu dəyişikliklərə əsasən, polis yalnız öz fərziyyəsinə əsaslanaraq vətəndaşı preventiv olaraq həbs edə bilər.

2024-cü il dekabrın 13-də "Gürcü Arzusu" İnzibati Hüquqpozmalar Məcəlləsinə dəyişiklik edərək, 244-cü maddənin birinci hissəsinə şəxsin preventiv həbs olunması imkanını əlavə edib.

Bu təhlilin məqsədi aşağıdakı suallara cavab tapmaqdır:

• Bu dəyişiklik Avropa İnsan Haqları Konvensiyasına nə dərəcədə uyğundur?
• Bu dəyişiklik hansı təhlükələr yaradır?
• Konkret hüquqpozma törədilmədən vətəndaşın həbsi mümkündürmü?

Avropa İnsan Haqları Konvensiyasının 5-ci maddəsinə əsasən, hər kəs azadlıq və şəxsi toxunulmazlıq hüququna malikdir. Heç kəsin azadlığı yalnız qanunla müəyyən edilmiş hallarda məhdudlaşdırıla bilər. Bu hallara, məsələn, hüquq-mühafizə orqanlarının icazəsi ilə və əsaslı şübhələr olduqda şəxsin həbs edilməsi, cinayət törətmənin qarşısını almaq və ya cinayətdən sonra qaçma ehtimalının qarşısını almaq daxildir.

GGHA bildirir ki, Gürcüstanın İnzibati Hüquqpozmalar Məcəlləsinin 244-cü maddəsi polisi yalnız inzibati hüquqpozmanın qarşısını almaq məqsədilə deyil, gələcəkdə baş verə biləcək qanun pozuntularının da qarşısını almaq üçün preventiv həbs hüququ ilə təmin edir.

Təşkilatın qiymətləndirməsinə görə, preventiv həbsin hüquqi əsaslarının məhdudlaşdırılmadan genişləndirilməsi bir sıra kompleks hüquqi problemlər yaradır və bu məsələlər nə qanunvericilik, nə də məhkəmə təcrübəsində həll olunub.

GGHA hesab edir ki, Gürcüstanın İnzibati Hüquqpozmalar Məcəlləsinin 244-cü maddəsi Avropa İnsan Haqları Konvensiyasının 5-ci maddəsinin 1-ci bəndinin "c" yarımbəndinə uyğun gəlmir. Çünki preventiv həbs üçün hüquqi əsas olaraq yalnız dərhal baş verəcək hüquqpozmanın qarşısının alınması nəzərdə tutulmur.

"Eyni zamanda, polis preventiv həbsdən əvvəl şəxsin hansı konkret inzibati hüquqpozmanı törətməyə hazırlaşdığını, nə vaxt və harada baş verəcəyini və kimin bu hüquqpozmanın qurbanı olacağını sübut etməyə borclu deyil. Gürcüstanın İnzibati Hüquqpozmalar Məcəlləsinin 244-cü maddəsi və digər qanunvericilik aktları preventiv həbs məsələsini hüquqi cəhətdən tənzimləmək üçün bu cür tələblər irəli sürmür", – deyə GGHA bildirir.

Bundan əlavə, təşkilat bu qanun dəyişikliklərinin şəffaflıq problemi yaratdığını vurğulayır. Belə ki, vətəndaşların necə və nə vaxt preventiv həbsə məruz qala biləcəyi ilə bağlı hüquqi aydınlıq yoxdur. İnsanların təkcə hüquqpozma törətmək niyyətini bildirməsi belə həbs üçün əsas ola bilərmi, yoxsa həqiqi hərəkətlər etməyə cəhd göstərməlidirlər? Bu suallar açıq qalır.

Bundan başqa, aydın deyil ki, polis yalnız son bir il ərzində inzibati hüquqpozma törətmiş şəxsləri preventiv olaraq həbs edə bilər, yoxsa həyatında bir dəfə də olsun inzibati hüquqpozma törətmiş hər kəsi həbs etmək səlahiyyətinə malikdir.

Preventiv həbs yalnız dərhal baş verəcək hüquqpozmanın qarşısını almaq üçün tətbiq olunmur. Polis şəxsin hansı konkret qanun pozuntusunun qarşısını almaq məqsədilə həbs edildiyini izah etməyə borclu deyil.

Bundan əlavə, preventiv həbs halında inzibati həbsin ümumi müddətləri tətbiq olunur – bu, 24 saatdan 48 saata qədər davam edə bilər. Halbuki məhkəmə nəzarəti olmadan preventiv həbs yalnız bir neçə saat ərzində başa çatmalı, dərhal baş verə biləcək təhlükə aradan qaldırıldıqdan sonra şəxs azad edilməlidir.

Qanunvericilik preventiv həbsin yalnız "son çarə" (ultima ratio) kimi istifadə olunmasını nəzərdə tutsa da, GGHA praktiki olaraq bu prinsipin tam şəkildə qorunmasının vacib olduğunu vurğulayır.

---

Bizi Teleqramda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!
Bizi WhatsAppda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!

---

Digər maraqlı xəbərlər "Marneuli" radiosunun Facebook səhifəsində.
Bizi "Telegram"da izləyin.
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin! +995557994415

---