Tsalka bələdiyyəsi Tbilisidən 120 kilometr məsafə yerləşir.
Bələdiyyədə çoxlu tarixi abidələr və təbii görməli yerlər var, lakin yaşayış səviyyəsi aşağıdır – 2025-ci il yanvarın 1-nə olan məlumata görə, Tsalkada 20 200 nəfər yaşayır, onların 32,8%-i sosial yardım alır.

Bələdiyyənin kəndlərində də yoxsulluq özünü göstərir – köhnə evlər, səliqəsiz küçələr, təbii qaz və içməli suyun olmaması, otlaqların olmaması – belə vəziyyətə Tsalkanın iki kəndində – Ər-Sarvan və Sabeçisidə rast gəlmək olar.

Ər-Sarvan etnik azərbaycanlıların yaşadığı kənddir. Kənd mərkəzinə toplaşan sakinlər problemlərini açıq şəkildə müzakirə etmək qərarına gəliblər. Bizə taxıl əkib-becərməyin, mal-qara sağlamağın, ot almağın necə çətin olduğunu, yolların bərbad olmasından, təbii qazın olmamasından nə qədər əziyyət çəkdiklərini bildirdilər, yoxsulluqlarından danışdılar. Onlar sosial yardım ala bilmədiklərindən, lakin daha imkanlı qonşularının sosial yardım almasından narahatdırlar.
Ər-Sarvan kimi Sabeçisi kənd sakinləri də yol və otlaq problemlərindən əziyyət çəkirlər. Tarixi kəndin yunan əhalisi 90-cı illərdə demək olar ki, tamamilə kəndi tərk edib və 20-25 il əvvəl Acarıstanın dağlıq bölgələrindən olan vətəndaşlar torpaq sürüşmələrindən qorxaraq doğma yerlərini tərk edərək bu kəndə köçüblər.

"Kəndin demək olar ki, torpağı yoxdur. Otlaqlar kəndlilərə verilməyib. Qazımız yoxdur, yolumuz yoxdur. Yəqin ki, örüşlə bağlı ən böyük problem bizdədir. Heç kimin heç nəyi yoxdur, bir-ikisi ev alıb. Əslində insanlar gedir, şəhərə köçürlər, daha kənddə yaşamaq istəmirlər. Eşidəndə ki, bir neçə kəndlimiz oraya gedib, biz də öz istəyimizlə buraya gəldik. Biz kəndə gələndə ev vəd etdilər, bir-iki ev aldılar, torpaqlarımız heç yoxdur”, – adının ictimaiyyətə açıqlanmasını istəməyən Sabeçisi sakini bildirir.

Yalnız Sabeçisiyə gedən yol asfaltlanıb. Kəndin daxili yolları bərbad vəziyyətdədir. Yağışlar zamanı kəndin küçələri tamamilə palçıq olur və demək olar ki, hərəkət etmək mümkünsüz olur. Sabeçisi sakini Murman İremadze bizə kənddə həyatın necə olduğundan danışır. O, ailəsinin 24 il əvvəl Sabeçisiyə köçdüyünü, lakin problemlərin əksəriyyətinin hələ də həll olunmadığını deyir.

"Neçə illərdir ki, burada yaşayıram, torpaq hələ də qeydiyyata alınmayıb. Kartof, buğda, arpa və ya başqa bir şey əkməyə yerim yoxdur. Bizə əkin sahəsi lazımdır. Həyətdə ancaq yemək üçün kartof yetişdiririk. Bağçamız yoxdur, bağça da, məktəb də tikilir, gəldilər və danışdıq, tikintiyə bu il başlamalıdırlar. Qaz yoxdur, ancaq bu il veriləcəyini nəzərdə tuturlar, yalnız borular çəkilib. Bütün ailələrə su verilir”, – Murman bildirdi.

Murmanın özü gəncdir və deyir ki, onun həmyaşıdlarının, digər gənclərin əksəriyyəti kəndi tərk edib – onlar Sabeçisidə inkişaf imkanı görməyiblər, ona görə də Tbilisi, Batumi, yaxud digər şəhərlərə köçüblər.

Hər iki kənddə daxili yol problemi aydın görünür. Tsalka meriyası da yollarda problem görür. 2025-ci ilin Tsalka büdcəsinə əsasən, yol infrastrukturunun inkişafı üçün 10 578 500 lari ayrılıb.

“Tsalka bələdiyyəsinin ərazisində hələ də illərlə əsaslı təmir olunmayan yollar var”, – bu, 2025-ci ilin Tsalka büdcəsində qeyd olunub. 

Tsalka Bələdiyyəsi 2025-ci ildə yolların tikintisi ilə bağlı bir neçə tender elan edib, lakin onların heç birində Ər-Sarvan və Sabeçisi kəndlərində yolların çəkilməsi nəzərdə tutulmayıb.

“Marneuli” radiosu Tsalka meri İlia Sabadze ilə əlaqə saxladı. O, vaxtının olmadığını bildirdi və sonra müsahibə yazmağa razı oldu. Sabadze ilə söhbət etdikdən sonra Tsalka meriyasının İctimaiyyətlə Əlaqələr Şöbəsinin rəhbəri bizimlə əlaqə saxladı. Biz merin müsahibəyə hazırlaşması üçün ona suallar verdik. Bir aydan çoxdur ki, Tsalka meriyasından suallarımıza cavab gözləyirik.

Sabeçisi və Ər-Sarvan kəndlərinin yaxınlığındakı otlaqların əksəriyyəti Tsalka meriyasına məxsusdur. Digər suallarla yanaşı, əhalinin üzləşdiyi problemdən xəbərdar olub-olmadığını, bələdiyyənin balansında olan otlaq sahələrində vətəndaşların mal-qara otarıb, ot yığa bilmələrini də soruşduq. Hələlik Tsalka meriyası bizə cavab verməyib.

“SOCAR Georgia Gas”-dan “Marneuli” radiosuna verilən məlumata görə, Ər-Sərvan və Sabeçisi kəndlərində qaz təchizatı 2025-ci ilin sonunadək başa çatdırılacaq, bundan sonra vətəndaşlar şirkətlə əlaqə saxlayaraq abonent kimi qeydiyyatdan keçə biləcəklər. Şirkətin qaynar xəttindən bizə bildirildi ki, SOCAR meriya ilə birgə əhaliyə onların ailələrinə təbii qazın verilməsi üçün müraciətin nə vaxt və hara verilməsi barədə məlumat verəcək.

Kvemo Kartli üzrə sosial yardım alanların sayı kifayət qədər çoxdur. Statistik məlumatlara görə, Dmanisi əhalisinin 41,1%-i, Qardabani 35,6%-i, Teritskaro 33,9%-i, Tsalka 32,8%-i, Bolnisi 32,7%-i, Marneulidə isə 22,8%-i sosial yardım alır.

"3 yaşlı uşağım var, hələ də kömək ala bilməmişəm. Qapı-qapı gedib baxın, kimin traktoru, 10 dənə mal-qarası var, yardım alırlar. Bəziləri isə xəstədir, mal-qarası yoxdur, amma yardım vermirlər. Kiminin maşını var, övladına da yardım alır, elə-belə də yardım alır. Bəzilərinin isə heç nəyi yoxdur, amma heç nə vermirlər. İndiyə qədər 50 dəfə müraciət etmişəm, deyirlər, sənə yardım düşmür. 2-3 maşını olanlar isə alır”, – Ər-Sarvan sakini Tofiq Dəlivəlov deyir.

Tofiq sosial müavinətlərin düzgün formada verilmədiyini düşünür və vəziyyətinin ədalətsiz qiymətləndirildiyini bildirir. Kəndin digər sakinləri və Sabeçisinin müsahibə götürdüyümüz bəzi sakinləri də eyni fikirdədirlər.

Sosial Ədalət Mərkəzinin hüquqşünası Mariam Caniaşvili “Marenuli” radiosu ilə söhbəti zamanı bildirdi ki, bir çox vətəndaş sosial yardımdan şikayətlənir – deyir ki, yüksək bal yazıblar, onlardan daha yaxşı yaşayan ailələrə isə az bal verilib.

"Bütün bunlar vətəndaşların bu sistemə qarşı narazılığına və inamsızlığına səbəb olub. Mən sosial ehtiyaclar sistemindən danışıram. Onların arasında bu qeyri-müəyyənlik və yaşayış müavinətinin vətəndaşlara necə bölüşdürülməsi ilə bağlı bu suallar, balların təyin edilməsində istifadə olunan metodologiyaya, müvafiq yardımların sonradan necə verilməsinə nəzər salsaq, aydın olar."

Mariam Caniaşvili bildirir ki, yaşayış minimumu xidməti 2006-cı ildə yaradılıb və məqsədi insanları aclıqdan xilas etmək olub. Bu illər ərzində yaşayış minimumu xidmətində müəyyən dəyişikliklər edilib, lakin sosial yardım alanların müəyyən edilməsi qaydası dəyişməz qalıb. Ailələr özləri Sosial Xidmət Agentliyinə müraciət etməlidirlər, qurumun nümayəndəsi onların evinə baş çəkir, ailənin sosial-iqtisadi vəziyyətini qiymətləndirir, bundan sonra kompüterdə bal yazılır, ona uyğun olaraq vətəndaşa sosial yardım təyin oluna bilər. Caniaşvilinin sözlərinə görə, 2015-ci ildən balların hesablanması sistemində müəyyən müsbət dəyişikliklər baş verib. Əgər indiyə qədər soyuducu, qaz sobası və s. kimi əsas məişət texnikası vətəndaşların ballarına təsir göstərirdisə, artıq bu cihazların yekun bala heç bir təsiri olmur.

“Lakin mövcud balların, ev təsərrüfatları ballarının kompüter hesablaması, qiymətləndirilən bir sıra məsələlər hələ də qalmaqdadır. Məsələn, qiymətləndirmədən əvvəlki 12 ay ərzində nisbətən böyük məbləğdə kommunal ödənişlər etmiş bir ev təsərrüfatlarına yüksək bal verilə bilər. Məsələn, əgər evin döşəməsi parketdirsə, torpaq sahəsi var, ailədə bir nəfər də yaşasa, torpağı becərə bilməyən yaşlı adam da olsa”, – Mariam Caniaşvili bildirir.

Sosial Ədalət Mərkəzi 2023-cü ildə sosial təminata dair sorğu dərc edib. Mariam Caniaşvili izah edir ki, tədqiqat həm də sistemin vətəndaşların qeydiyyata alınması və xaric edilməsi problemlərində çatışmazlıqları aşkar edib, yəni heç bir kənar müdaxilə olmadan sistem bəzi hallarda köməyə ehtiyacı olan insanları görmür, köməyə ehtiyacı olmayanları görüb sistemə daxil edə bilir.

"Müxtəlif araşdırmalar göstərir ki, bu, Gürcüstan reallığında çox böyük problemdir və eyni zamanda onu göstərir ki, ən çətin vəziyyətdə olan, yoxsulluq içində yaşayan bəzi ailələr bu sistemə düşmür. Bir tərəfdən sistemə ümumiyyətlə müraciət etməyə bilər. İnsanlar müxtəlif səbəblərdən sistemə müraciət etmirlər. O cümlədən dil baryerinə, başqa növ inzibati maneələrə görə müraciət olunmur. Bir dəfə də mənfi cavab aldıqlarına görə bir daha düzəlməyəcəyini sanırlar. Digər tərəfdən isə ailələr müraciət edə bilər, lakin sistem onların yoxsulluğunu görməyə bilər”, – Mariam Caniaşvili bildirdi.

Məhz Ər-Sarvandan olan Tofiq Dəlivəlov yaşayış minimumunu almaq üçün balların yazılması prosedurunda çətinliklər və problemlər olduğundan narahatdır. Balların necə verildiyi, ondan daha imkanlı kənd sakininin niyə sosial yardım ala biləcəyi barədə məlumatı yoxdur.

Ər-Sarvan və Sabeçisi sakinlərinin qaz, yol tikintisi, örüşlə bağlı digər narahatçılıqları da məlumatsızlıqdan irəli gəlir. Yerli özünüidarə əhaliyə məlumat vermir, suallarımızı cavablandırmır. Ona görə də vətəndaşlar qeyri-müəyyənlik içindədir – kəndə qaz verilir, evlərə yox; bəzi yerlərdə su verilir, digərlərində isə yox; bir yerə çınqıl tökülüb, başqa yerə yox. Vətəndaşlar problemlərinin nə vaxt həll olunacağı ilə bağlı cavab, kənd sakinləri Ər-Sarvan və Sabeçisi sakinlərini yenidən kəndə qaytaracaq, bələdiyyədən, ölkədən çıxmağa məcbur etməyəcək dəyişiklikləri gözləyirlər.

---

Bizi Teleqramda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!
Bizi WhatsAppda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!

---

Digər maraqlı xəbərlər "Marneuli" radiosunun Facebook səhifəsində.
Bizi "Telegram"da izləyin.
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin! +995557994415

---