Qadınlar Marneulinin “Siyasi səhnəsinin” arxa planında
Əvvəlki Parlament seçkiləri ilə müqayisədə qadınların partiya siyahılarında təmsil olunması azalıb, qadın seçicilərlə kişi siyasətçilər danışırlar, qadınlar seçkiqabağı proseslərə az cəlb olunublar. 26 oktyabr tarixində Parlament seçkiləri keçiriləcək. Lakin Marneuli miqyasında qadın siyasətçilərə nadir hallarda rast gəlinir.

Salome Zurabişvili 27 avqust tarixində seçkiqabağı dövrün başlandığını rəsmən elan etdi. Zaur Darğallı 5 sentyabr tarixində Qardabanidə keçirilən “Gürcü Arzusu”-na
dəstək konsertində ilk dəfə olaraq siyasi xarakterli paylaşım etdi. Darğallının rəsmi “Facebook” səhifəsində Marneulidə həyata keçirilən infrastruktur layihələri haqqında da məlumat yayımlanıb, lakin həmin məlumatda “Gürcü Arzusu” partiyasının adı çəkilmir.

19 sentyabr tarixində qadınlarla seçkiqabağı görüş keçirib.

“Biz seçki kampaniyası çərçivəsində qadınların üzləşdiyi problemləri dinlədik və onların həlli yollarını birgə müzakirə etdik. Həmçinin, qadınların cəlb edilməsinə və onların iqtisadi imkanlarının artırılmasına diqqət yetirildi”, – Darğallının paylaşımında qeyd olunub.

Qeyd edək ki, qadınların ehtiyacları ilə bağlı görüşü yalnız “Gürcü Arzusu”ndan olan kişilər aparırdı. Beş kişi – Zaur Darğallı, Marneuli Bələdiyyə Məclisinin sədri Amiran Qiorqadze, Bələdiyyə Məclisinin üzvü Vasil Xaxulaşvili, merin müavini Roin Dekanoidze və meriyanın Maddi-Texniki Təminat Xidmətinin rəhbəri Aqil Əmircanov qadınlarla qadınların ehtiyaclarından danışıblar. Marneuli kimi Kvemo Kartlinin digər bölgələrində də qadın seçicilərlə yalnız kişi siyasətçilər danışıb. Məsələn, “Gürcü arzusu”-nun nümayəndəsi Davit Şerazadişvili Bolnisi bələdiyyəsinin Kvemo Bolnisi kəndində qadın seçicilərlə tək görüşüb.

Qeyd edək ki, kəndlərdə keçirilən seçkiqabağı görüşləri əks etdirən foto/video materialda qadınlar görünür, ancaq onlarla yalnız kişilər danışırlar, çünki görüşlərə yalnız “Gürcü Arzusu”-nu təmsil edən kişilər gedirlər.

Digər partiyalar da Marneulidə fəal şəkildə seçkiqabağı təşviqat aparırlar. “Güclü Gürcüstan”ın təmsilçisi Aqil Mustafayev Marneulidə görüşləri əsasən qapı-qapı formatında keçirir. Mustafayevin rəsmi “Facebook” səhifəsində dərc etdiyi yazılara əsasən deyə bilərik ki, seçkiqabağı təşviqat kampaniyasına əsasən kişilər cəlb olunub. Mustafayev, Əhməd İmamquliyev və onların bəzi tərəfdarları kəndlərdə qapı-qapı gəzib sakinlərlə görüşürlər. Buna baxmayaraq, “Gürcü Arzusu”ndan fərqli olaraq, “Güclü Gürcüstan”-ın qadın təmsilçisi Marneuli kəndlərində də seçkiqabağı kampaniya çərçivəsində görüşlər keçirir. Partiyanın üzvü Lana Qaldava tez-tez kəndlərdəki görüşlərin fotolarında görünür.

“Güclü Gürcüstan” kimi Marneuli seçiciləri ilə “Birlik – Milli Hərəkat”-dan olan kişi siyasətçilər daha çox görüşür. Keçmiş jurnalist Ceyhun Muhəmmədəli (Narzalov) “Birlik – Milli Hərəkat”-ın partiya siyahısındadır. Ceyhunun sosial şəbəkədə paylaşdığı seçkiqabağı kampaniyanın foto/video görüntülərindən onun kəndlərə daha çox kişi tərəfdarları ilə getdiyi görünür. Seçkiqabağı kampaniyaya partiyanın qadın nümayəndələrinin də cəlb olunduğu bir neçə hal olub. Marneuli Bələdiyyə Məclisinin üzvü Nərgiz Əliyeva son vaxtlar Marneulidən daha çox Qardabanidə fəallıq nümayiş etdirsə də, Ceyhun Muhəmmədəli və partiyanın digər üzvləri ilə birlikdə bir neçə dəfə Marneulidə keçirilən seçkiqabağı toplantılarda iştirak edib.

“Fəallar Gələcək Naminə” siyasi hərəkatından “Dəyişikliklər naminə Koalisiya”-nın siyahısına daxil olan Oqtay Kazımov seçkiqabağı görüşlərini qapı-qapı prinsipi əsasında keçirir. “Fəallar Gələcək Naminə” etnik azərbaycanlı gənc fəallar tərəfindən yaradılan hərəkatdır və qadın üzvləri də var. Oqtay Kazımovun rəsmi “Facebook” səhifəsində yayımlanan paylaşımlarda “Fəallar Gələcək Naminə”-ni təmsil edən qadınların da Marneuli kəndlərində seçicilərlə qapı-qapı görüşlərdə iştirak etdiklərini görmək olar. 

Qadın İnformasiya Mərkəzinin idarə heyətinin sədri Yelena Rusetskaya bildirir ki, qadınlar xüsusilə məlumat çatışmazlığı və ya dil baryeri olan regionlarda bir çox maneələrlə üzləşirlər. Ona görə də Rusetskaya hesab edir ki, siyasi partiyaların nümayəndələri qadın seçicilərlə daha çox danışmalıdırlar. O, qadınların öz problemlərini daha rahat danışa bilməsi üçün qadın siyasətçinin qadın seçici ilə söhbətinin vacib olduğunu qeyd edir.

“Mövcud mədəni, ənənəvi və ya dini maneələr qadınların daha çox məlumat əldə etmələrini məhdudlaşdırır. Seçkiqabağı dövrdə görürük ki, kişilər kişilərlə görüşür, yəni kişilər bir-biri ilə danışır, qadınlar ilə nadir hallarda görüşürlər, görüşəndə də qadınlar ilə kişilər danışır. Belə olan halda da qadının açıq olub, məsələn, siyasi partiyalara onları birbaşa maraqlandıran sualları verməsi ehtimalı azdır. Bütün icmalarda, o cümlədən etnik azlıqların icmalarında qadın və kişilərin ehtiyacları fərqlidir”, – Rusetskaya bildirib.

Yelena Rusetskayanın sözlərinə görə, siyasi partiyanın nümayəndələri qadın seçicilər ilə fəal görüşməsə və onlara seçkiqabağı vədlər barədə məlumat verməsə, qadınların səsi iki səbəbdən itirilə bilər.

“Qadınların seçki proqramına əlçatanlığı yoxdur. Kiminsə oturub proqramı oxumaq şansı azdır. Qadının qarşısında iki yol qalır, ya media vasitəsilə proqramı başa düşə bilər, ya da siyasi partiya proqrama hansı prioritetləri qoyduğunu izah edə bilər. Təəssüf ki, bu tərəf çox zəifləyəcək”, – Yelena Rusetskaya bildirir.

Rusetskaya qadınların siyasi həyatda iştirakından danışan zaman, demokratik yolla seçilmiş ilk müsəlman deputat olan etnik azərbaycanlı qadın Pəri xanım Sofiyevanı xatırlayır. Rusetskaya onu nümunə gətirərək qeyd edir ki, Gürcüstanda və dünyada qadınların seçkilərdə səsvermə hüququ bir müddət əvvəl əldə edilib. 1918-ci ildə isə etnik azərbaycanlı qadın yerli Bələdiyyə Məclisində öz icmasını təmsil edə bilib.

Pəri xanım Sofiyevanın seçilməsindən 100 ildən çox vaxt ötüb – etnik azərbaycanlı qadın siyasətçilərə indi yerli səviyyədə Bələdiyyə Məclislərində rast gəlinir. Marneuli Bələdiyyə Məclisində ümumilikdə 6 qadın var, onlardan 4-ü etnik azərbaycanlıdır, lakin qeyd etmək lazımdır ki, əksər hallarda onlar ictimai toplantılarda az görünürlər.

Etnik azərbaycanlı qadın siyasətçilərin yerli səviyyədə fəallaşması gender kvotasının müsbət nəticəsidir. Əvvəlki Marneuli Bələdiyyə Məclisində bir qadın siyasətçi yox idi.

Yerli Bələdiyyə Məclislərində etnik azlıqdan olan qadınlara rast gəlmək mümkün olsa da, Gürcüstanın heç bir çağırış Parlamentində etnik azərbaycanlı qadın siyasətçi olmayıb. Bu seçkilərdə də heç bir partiyanın siyahısında etnik azərbaycanlı qadın siyasətçi yoxdur.

Əvvəlki seçkilərdən fərqli olaraq, 2024-cü il Parlament seçkilərində seçki siyahılarında olan qadınların sayı azalır, belə ki, hakim “Gürcü Arzusu” və “Qirçi” partiyası birgə gender kvotasını ləğv edib.

Sosial Ədalət Mərkəzinin yaydığı məlumata görə, Gürcüstanın hazırkı siyasi və Konstitusiya sistemində qadınların, etnik azlıqların adekvat siyasi təmsilçiliyini, iştirakını təmin edəcək xüsusi müsbət mexanizmlər yoxdur.

“Parlament seçkiləri ilində, 4 aprel 2024-cü ildə hökumətin 4 il əvvəl qəbul etdiyi məcburi gender kvotası qaydası ləğv edildi və bununla da ölkədə gender demokratiyasını, bərabərliyi təmin etmək üçün mövcud olan institusional təminatlar aradan qaldırıldı. Bu dəyişiklik nəticəsində qadınların siyasi təmsilçiliyinin və iştirakının təmin edilməsi siyasi partiyaların istəyindən asılı oldu. Lakin Gürcüstanda partiyaların daxili demokratiyasının çox kövrək olduğu, partiyalar daxilində oliqarx və iri kapital maraqlarının hökmranlığının hələ də göründüyü bir şəraitdə qadınların ədalətli tanınması, siyasi birliklər daxilində güclənməsi çox çətin olacaq”,
– Sosial Ədalət Mərkəzinin məlumatında deyilir.

Ən az qadın “Gürcü Arzusu” partiya siyahılarının ilk iyirmiliyindədir. Burada cəmi beş qadın var. Sosial Ədalət Mərkəzinin məlumatına görə, qadınların “Gürcü Arzusu”nun siyahısında təmsil olunması 2020-ci il seçkiləri siyahısı ilə müqayisədə xeyli pisləşib.

“Əgər 2020-ci il seçkilərində “Gürcü arzusu”-nun proporsional siyahısının ilk 60-lığında (25%) 15 qadın var idisə, hakim partiyanın cari il seçkiləri üçün (tam proporsional qaydada keçiriləcək) təqdim etdiyi siyahının ilk 60-lığında cəmi 8 qadın namizəd var (13,3%)”, – Sosial Ədalət Mərkəzinin məlumatında deyilir.

Partiya siyahısında ilk iyirmilikdə yer alan qadınların sayı aşağıdakı kimidir:

Qadın İnformasiya Mərkəzinin idarə heyətinin üzvü Elene Rusetskaya gender kvotalarının ləğvini mənfi qiymətləndirir. Onun sözlərinə görə, qadınlar Parlamentdə gender kvotası qəbul olunmaq üçün çox zəhmət çəkiblər.

“Qadınların gender kvotası alması üçün müəyyən mübarizə aparması lazım idi. Parlamentdə altı və ya daha çox cəhd oldu və nəhayət, biz bu nəticəni əldə etdik ki, bu da qadınların təmsilçiliyini artırdı. Qərar qətiyyən düşünülməyib, çünki ləğvetmənin əsas arqumenti ondan ibarət idi ki, bizdə artıq nəticə var, ancaq nəticənin olduğunu deyə bilmərik. Biz görürük ki, ümumiyyətlə, iqtidar partiyası bütün dövrlərdə, bir qayda olaraq, öhdəliyi yoxdursa, qadınları siyahılara daha az salmağa çalışır. “Milli Hərəkat” dövründə də belə olub. Çünki güc onların əlindədir və ona görə də kvota olmadığı halda balansda saxlanıla biləcək miqdarda qadınları gətirmirlər. Bugünkü məlumatlar buna sübutdur, çünki görürük ki, əslində qadınlar çox azdır. İqtidar partiyasının siyahısında təmsil olunan, hətta öndə gedən və partiya lideri olan qadınlar da var. Həmin qadınları da “görüşə gedənlər” siyahısında görmədik”.

Qadın İnformasiya Mərkəzinin İdarə Heyətinin üzvünün sözlərinə görə, təkcə seçkiqabağı dövrdə deyil, həmişə qərar qəbul edilərkən partiyaların fəallaşması, qadın seçicilərlə fəal görüşlər keçirməsi vacibdir.

Gürcüstanda 3 495 789 seçici qeydə alınıb. Seçicilərin 53%-ni qadınlar təşkil edir, bu isə o deməkdir ki, qadınların seçkilərdə iştirakı əhəmiyyətli dəyişiklik ola bilər. Marneulidə ümumilikdə 101 572 seçici qeydiyyatdadır və onların əksəriyyətini qadınlar təşkil edir. Buna baxmayaraq, görürük ki, siyasi partiyaların ön sıralarında qadın namizəd yoxdur, partiyalar qadın seçicilərlə fəal işləmirlər.


Bizi Teleqramda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!
Bizi WhatsAppda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!
Digər maraqlı xəbərlər "Marneuli" radiosunun Facebook səhifəsində.
Bizi "Telegram"da izləyin.
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin! +995557994415

Print Email
FaceBook Twitter Google