Kiçik addımlar və böyük zəhmətlə nail olunan məqsəd – Samirə Əliyevanın hekayəsi

“Bu mümkün deyil, sən qadınsan, boşanmısan, ayıbdır” – Marneuli sakini Samirə Əliyeva bu sözləri ictimaiyyətdən dəfələrlə eşidib.
Xüsusən də 19 yaşında boşanıb maddi müstəqilliyə aparan çətin yola başlayanda. O, indi keçmiş həyatına daha sadə gözlə baxdığını desə də, 15 il əvvəlki hekayəni emosiyasız danışa bilmir. O, “xilas olma” hekayəsini öz gücü, qarşıya qoyduğu məqsəd və yorulmadan zəhmət çəkməsi
ilə əlaqələndirir. Samirə 2 lariyə qaş almaqla pul yığmağa başlayıb, başqasının salonunda saç kəsməyi, saç düzümü etməyi öyrənib və bu gün şəxsi gözəllik salonunun sahibidir. Əliyeva bizə deyir ki, o, bütün bunlara ilk növbədə özünə inanmaqla nail olub.

“Mən qaş almaqla başladım, bunu necə edəcəyimi belə öyrənməmişdim. Yavaş-yavaş “müştərilər” qazandım. Bəzən saç rəngləməyə, bəzən kəsməyə çalışdım və insanlar bunu bəyəndilər. Dostlarımdan biri salonlardan birinə köçməyimi təklif etdi. Onda heç nəyim yox idi, indi bütün bunları rahatlıqla deyə bilirəm, amma bu aylar, illər, saatlar, dəqiqələr zəhmətlə keçdi. Elə oldu ki, öz salonumu açmaq qərarına gəldim, qorxdum, amma nəticə verdi. Uşaqlıqdan zəhmətsevərəm. Qadın çox güclüdür. Ərimdən ayrıldıqdan sonra əlimdən gələni etməyi qarşıma məqsəd qoydum. İnsanların necə olduğunu bilirsinizmi? Düşsən, yıxıldın – deyəcəklər, qabağa getsən, yenə deməyə sözləri olacaq, – bax, irəli getdi – deyəcəklər. Nə istəyirsən et, deməyə sözləri var. İnsanların düşüncələri ilə yaşasan, geridə qalacaqsan. İşimlə ev aldım, heç kim mənə bir tetri də vermədi”, – Samirə deyir.

Samirə Əliyeva deyir ki, salonda işləməklə onun gündəlik işləri tamamlanmır. İndi o, Marneulidə bir çox qadına kömək edir. O, öz təcrübəsini bölüşür, onların hüquqları barədə məlumat verir və mümkünsüz heç nəyin olmadığını deyir.

“Həyat yoldaşımdan boşandıqdan sonra çoxları mənə dedi ki, məsələn, uşaq üçün aliment ala bilərəm. İnanmırdım, düzünü desəm, məhkəmələrə getməyə pulum belə yox idi. Bir səbəb də var idi, ailədən gələn stereotip münasibət. “Bu mümkün deyil, sən qadınsan, ayrılmısan, ayıbdır” – belə yanaşmalar. Bir neçə dostum məni əmin etdi ki, mən bunu edə bilərəm. Dəstəyin nə qədər gözəl olduğunu bilirsinizmi? Dəstəksiz heç nə yoxdur, mühüm bir şeydir. Onlar mənə aliment almağa kömək edəndə və məhkəməni udanda mən gücləndim. İndi başqa qadınlara kömək edirəm. Onların mənim yolumda olduğunu və necə mübarizə apardıqlarını görəndə onlara kömək etmək üçün heç nəyi əsirgəmirəm. Onların arasında mən 3 qadına kömək etdim və indi aliment alırlar. Mən təkcə stilist deyiləm, işdən sonra mənə güvənən, məndən məsləhətə ehtiyacı olan insanlara vaxt ayırıram.”

Samirə Əliyevanın timsalında görürük ki, qadınların maddi müstəqilliyinə gedən yolda əsas çətinliyi təkcə iqtisadi problemlər deyil, həm də cəmiyyətdəki stereotiplərdir. Gürcüstan Parlamenti 2023-cü ildə “Qadınların İqtisadi cəhətdən Gücləndirilməsi Dövlət Konsepsiyası”-nı təsdiq etsə də, onun nəticələri regionlarda az görünür. Bir çox qadının kömək üçün müraciət etdiyi yerli gender mütəxəssisi Nona Samxaradze də bunu təsdiqləyir.

“Hazırda ərinin ailəsindən çıxan, oxşar ehtiyacları olan bir qadın var, onun öz evi yoxdur və bir neçə nəfər onun mənzilinin kirayəsini ödəyirik. İşi tapdı, amma uşaqlara baxmağa, məhsul almağa və uşaqları dərnəklərə aparmağa vaxtı yoxdur. Buna görə uşaqları atasının yanına qoymağa məcburdur. Bu da həmin qadın üçün böyük travmadır. 18 yaşında ailə qurub, peşəsi yoxdur, bir gün də işləməyib, özünü işçi kimi realizə etmək bacarığı yoxdur. İndi biz bu problemlərlə məşğuluq. Qızların əvvəlcə peşə sahibi olması çox vacibdir ki, sonradan işləmək problemi olmasın. Evli olduqları halda özlərini bir gün də işsiz təsəvvür etməməlidirlər. Maddi müstəqillik çox vacibdir. Təəssüf ki, biz tez-tez fiziki, psixoloji və iqtisadi zorakılığa məruz qalırıq. Bütün bunların öhdəsindən gəlmək üçün iqtisadi güclənmə vacibdir”, – Nona Samxaradze bildirir.

Gender üzrə mütəxəssis hesab edir ki, qadınların ehtiyaclarını ödəmək üçün yerli özünüidarəetmə orqanlarında konkret proqramlar həyata keçirmək, dəstək sistemləri yaratmaq lazımdır.

“İndi biz bir qıza beynəlxalq təşkilatın dəstəklədiyi qrant müsabiqəsində iştirak etməyi məsləhət gördük. 7000 lari maliyyə verirlər. Dırnaqlara qulluq mərkəzi açmaq istəyir. Həmçinin, beynəlxalq təşkilatların köməyi ilə manikür-pedikür mütəxəssisi olmaq üçün həftədə 4 saat dərslərə gedir. Bu qız bu kömək olmadan bunu edə bilməzdi. Yerli özünüidarə oxşar proqramları təkcə zorakılıq qurbanı olan qadınlar üçün həyata keçirməməlidir. Qadınların iqtisadi imkanlarının artırılması proqramlarına dəstək vermək lazımdır. Beynəlxalq təşkilatla birlikdə müxtəlif ehtiyacları olan qadınlarla işləmişəm. Onların arasında fiziki imkanları məhdud, sosial cəhətdən həssas, zorakılıq qurbanlarıda var idi və onların iqtisadi cəhətdən güclənməsi üçün bir çox ehtiyaclar müəyyən edilib. Yerli özünüidarəetmə hədəf qruplarını dinləməlidir ki, onların ehtiyaclarına uyğun olaraq gücləndirilməsinin qayğısına qalsın”, – Nona Samxaradze bildirir.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qadınlar Təşkilatı tərəfindən hazırlanmış 2023-cü il Gender Bərabərliyi Portfoliosuna əsasən, qadınlar, xüsusilə də kənd yerlərində yaşayanlar və həssas qruplar, kasıblığa düşmək, yoxsulluqdan çıxa bilməmək riski ilə daha çox üzləşirlər. Çünki maddi resurslar onlar üçün az əlçatandır.

Sosial müdafiə proqramlarından faydalananların əksəriyyəti qadınlardır. Qadınların əmək bazarında və həyatın müxtəlif mərhələlərində qarşılaşdıqları problemlər onları daha həssas və sosial müdafiə sistemindən asılı vəziyyətə salır. Mövcud sosial müdafiə proqramları bütün hədəf qruplarının, o cümlədən kənd yerlərində yaşayanların, fiziki imkanları məhdud şəxslərin, məcburi köçkünlərin, münaqişə qurbanlarının, məişət zorakılığı qurbanlarının və tək valideynlərin ehtiyaclarını tam ödəmir.

Gender Bərabərliyi Portfoliosuna əsasən, qadınların iqtisadi fəallığının səviyyəsi kişilərin iqtisadi aktivlik səviyyəsindən (64 faiz) əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır (41,5 faiz). Qeyd etmək lazımdır ki, 25-34 yaş qrupunda olan qadınların demək olar ki, yarısı (46,4 faizi) iqtisadi cəhətdən qeyri-aktivdir.

Həmçinin, Gürcüstanda qadınlar ödənişsiz ev işlərinə və qayğı göstərməyə kişilərə nisbətən beş dəfə çox vaxt sərf edirlər. Ölkədə qadınların iqtisadi fəallığına mane olan əsas amillər qadın və kişilər arasında ödənişsiz qayğı işinin qeyri-bərabər bölgüsü, mövcud sosial normalarla yanaşı, əlçatan və keyfiyyətli qayğı xidmətlərinin olmamasıdır.


Bizi Teleqramda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!
Bizi WhatsAppda izləyin! Yeni xəbərlər anında kanalda! Linkə daxil olub abunə olun!
Digər maraqlı xəbərlər "Marneuli" radiosunun Facebook səhifəsində.
Bizi "Telegram"da izləyin.
Şahidi olduğunuz hadisələri çəkib bizə göndərin! +995557994415

 

Print Email
FaceBook Twitter Google