პაციენტის დისკრიმინაცია რასის, კანის ფერის, ენის, სქესის,
გენეტიკური მემკვიდრეობის,
რწმენისა და აღმსარებლობის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების,
ეროვნული, ეთნიკური და სოციალური კუთვნილების, წარმოშობის, ქონებრივი
და წოდებრივი მდგომარეობის, საცხოვრებელი ადგილის, დაავადების,
სექსუალური ორიენტაციის ან პირადული უარყოფითი განწყობის გამო
აკრძალულია.
პაციენტს უფლება აქვს მეორე აზრის მოსაძიებლად დაუბრკოლებლად მიმართოს
სხვა ექიმს ან სამედიცინო დაწესებულებას, აირჩიოს და ნებისმიერ დროს
შეიცვალოს სამედიცინო მომსახურების გამწევი.
პაციენტს უფლება აქვს სამედიცინო მომსახურების გამწევისაგან მიიღოს
სრული, ობიექტური, დროული და გასაგები ინფორმაცია:
ა) სამედიცინო მომსახურების არსებული რესურსებისა და მათი
მიღების სახეების, საფასურისა და ანაზღაურების ფორმების შესახებ;
ბ) საქართველოს კანონმდებლობითა და სამედიცინო დაწესებულების
შინაგანაწესით განსაზღვრული პაციენტის უფლებებისა და მოვალეობების
შესახებ;
გ) განზრახული პროფილაქტიკური, დიაგნოსტიკური, სამკურნალო და
სარეაბილიტაციო მომსახურების, მათი თანმხლები რისკისა და შესაძლო
ეფექტიანობის შესახებ;
დ) სამედიცინო გამოკვლევების შედეგების შესახებ;
ე) განზრახული სამედიცინო მომსახურების სხვა, ალტერნატიული
ვარიანტების, მათი თანმხლები რისკისა და შესაძლო ეფექტიანობის
შესახებ;
ვ) განზრახულ სამედიცინო მომსახურებაზე განცხადებული უარის
მოსალოდნელი შედეგების შესახებ;
ზ) დიაგნოზისა და სავარაუდო პროგნოზის, აგრეთვე მკურნალობის
მიმდინარეობის შესახებ;
თ) სამედიცინო მომსახურების გამწევის ვინაობისა და პროფესიული
გამოცდილების შესახებ.
ქმედუნარიან პაციენტს უფლება აქვს გადაწყვიტოს, მიიღოს თუ არა ვინმემ
ინფორმაცია მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ. დადებითი
გადაწყვეტილების მიღებისას მანვე უნდა დაასახელოს ის პირი, რომელსაც
ეს ინფორმაცია უნდა მიეწოდოს. გადაწყვეტილება და პირის ვინაობა
ფიქსირდება სამედიცინო დოკუმენტაციაში.
წერილობითი ინფორმირებული თანხმობა აუცილებელია შემდეგი სამედიცინო
მომსახურების გაწევისას:
ნებისმიერი ქირურგიული ოპერაცია, გარდა მცირე ქირურგიული
მანიპულაციებისა; აბორტი;
მაგისტრალური სისხლძარღვების კათეტერიზაცია; ჰემოდიალიზი და
პერიტონეული დიალიზი; ექსტრაკორპორული განაყოფიერება; გენეტიკური
ტესტირება; გენური თერაპია;
სხივური თერაპია; ავთვისებიანი სიმსივნეების ქიმიოთერაპია;ყველა სხვა
შემთხვევაში, თუ სამედიცინო მომსახურების გამწევი საჭიროდ თვლის
წერილობით ინფორმირებულ თანხმობას.
წერილობითი ინფორმირებული თანხმობის მიღება აუცილებელია მცირეწლოვანი
ან გაცნობიერებული გადაწყვეტილების მიღების უნარის არმქონე
პაციენტისათვის სამედიცინო მომსახურების გაწევისას.
პაციენტის ოჯახურ და პირად ცხოვრებაში სამედიცინო მომსახურების
გამწევის ჩარევა აკრძალულია, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა:
ა) ჩარევა აუცილებელია პაციენტის დაავადების
დიაგნოსტიკის, მისი მკურნალობისა და მოვლისათვის. ამ შემთხვევებში
პაციენტის თანხმობა აუცილებელი პირობაა;
ბ) საფრთხე ექმნება პაციენტის ოჯახის წევრთა ჯანმრთელობას ან/და
სიცოცხლეს;
გ) პაციენტის ან/და მისი ოჯახის წევრის მიმართ ხორციელდება ქალთა
მიმართ ძალადობა ან/და ოჯახში ძალადობა და არსებობს ძალადობის
განმეორების საშიშროება, თუკი ჩარევა აუცილებელია პაციენტის
უფლებებისა და ინტერესების დასაცავად.
სამედიცინო მომსახურების გაწევისას დასაშვებია მხოლოდ მასში უშუალოდ
მონაწილე პირთა დასწრება, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა პაციენტი
თანახმაა ან მოითხოვს სხვა პირთა დასწრებას.
ორსულისა და მეძუძური დედის უფლებები:
არასრულწლოვანის უფლებები
სამედიცინო მომსახურების ხელმისაწვდომობა არასრულწლოვანისათვის
ხორციელდება სახელმწიფო სამედიცინო პროგრამების საშუალებით.
მშობელს ან კანონიერ წარმომადგენელს უფლება აქვს მკურნალი ექიმისაგან
მიიღონ სრული, ობიექტური, დროული და გასაგები ინფორმაცია
არასრულწლოვანის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ. მშობელს ან
კანონიერ წარმომადგენელს ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული
ინფორმაცია არ მიეწოდება, თუ ინფორმაციის მიწოდების წინააღმდეგია:
ა) არასრულწლოვანი პაციენტი, რომელიც საქართველოს
კანონმდებლობით დადგენილი წესით ქმედუნარიანად ითვლება;
ბ) 14-დან 18 წლამდე ასაკის არასრულწლოვანი პაციენტი, რომელიც
სამედიცინო მომსახურების გამწევის შეხედულებით სწორად აფასებს
საკუთარი ჯანმრთელობის მდგომარეობას და რომელმაც ექიმს მიმართა
სქესობრივად გადამდები დაავადების ან ნარკომანიის მკურნალობის,
კონტრაცეფციის არაქირურგიული მეთოდების შესახებ კონსულტაციის მიღების
ან ორსულობის ხელოვნურად შეწყვეტის მიზნით;
არასრულწლოვან პაციენტს აქვს საკუთარი ჯანმრთელობის მდგომარეობისა და
მკურნალობის შესახებ ინფორმაციის მიღების უფლება. მიწოდებული
ინფორმაცია უნდა შეესაბამებოდეს მის ასაკსა და გონებრივი განვითარების
დონეს.
პაციენტს ან მის კანონიერ წარმომადგენელს უფლება აქვს მიმართოს
სასამართლოს და მოითხოვოს:
ა) კომპენსაცია ქონებრივი და არაქონებრივი ზიანისა, რომლებიც
გამოწვეულია:
ა.ა) პაციენტის უფლებების დარღვევით;
ა.ბ) მცდარი სამედიცინო ქმედებით;
ა.გ) სამედიცინო დაწესებულების ფუნქციონირების სხვა ხარვეზებით;
ა.დ) სახელმწიფოს მიერ არასწორად განხორციელებული ზედამხედველობითა და
რეგულირებით;
ბ) სამედიცინო პერსონალის საქმიანობის ლიცენზიის შეჩერება ან
გაუქმება;
გ) სახელმწიფო სამედიცინო და სანიტარიული სტანდარტების
შეცვლა.
პროექტი დაფინანსებულია დემოკრატიის კომისიის მცირე გრანტების
პროგრამის ფარგლებში, აშშ-ის საელჩოს მიერ. გამოცემაში გამოთქმული
მოსაზრებები ავტორისეულია და შეიძლება არ ასახავდეს აშშ-ის სახელმწიფო
დეპარტამენტის თვალსაზრისს