Հակիրճ ՝ 

• Վրաստանի ԿԸՀ-ն 2025 թվականի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների համար գրանցել է 28 կազմակերպության միջազգային դիտորդների։
• ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ առաքելությունը Վրաստան չի գալիս.
• ԿԸՀ-ում գրանցվել է 27 տեղական դիտորդական կազմակերպություն՝ ավելի քան 7000 դիտորդներով, որոնց մեծ մասը կապված է իշխող «Վրացական երազանք»-ի հետ։

Վրաստանի Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը (ԿԸՀ) հոկտեմբերի 4-ի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների համար գրանցել է 28 կազմակերպության 81 միջազգային դիտորդների։

Սա գրեթե 13 անգամ պակաս է, քան 2021 թվականի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների համար։ Այն ժամանակ, առաջին փուլում, միջազգային դիտորդների թիվը 1024 էր, իսկ երկրորդ փուլում՝ 1102։

Ամենամեծ թիվը՝ 20 դիտորդ, գրանցել է սերբական ALTERFACT ասոցիացիան 2025 թվականի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների համար։

Հաջորդը (յուրաքանչյուրը 7 դիտորդ) Վրաստանում Հունգարիայի դեսպանատունն է և հունգարական «Հիմնարար իրավունքների կենտրոնը», որի առաքելությունն է «պաշտպանել ազգային ինքնությունը, ինքնիշխանությունը և քրիստոնեական ավանդույթները»։

Այլ կազմակերպություններից դիտորդների թիվը տատանվում է 1-ից մինչև 3: Այն երկրների ցանկը, որոնց դեսպանատներն ու ընտրական հանձնաժողովները կհետևեն ընտրություններին, հետևյալն է ՝ 

• Հորդանան
• Թունիս
• Մալդիվներ
• Թուրքիա
• Եթովպիա
• Չեռնոգորիա
• Բոսնիա և Հերցեգովինա
• Հարավային Աֆրիկա
• Բուլղարիա
• Ղրղզստան
• Ադրբեջան
• Ֆիջի
• Հունգարիա
• Սլովակիա
• Հայաստան
• Ֆիլիպիններ
• Ալբանիա
• Միացյալ Թագավորություն
• Մալայզիա
• Մեքսիկա
• Ուզբեկստան
• Բելոռուս
• Շվեյցարիա
• Մոլդովա։

Միջազգային դիտորդների նախնական ցուցակում ներառված էր «Էստոնիայի պետական ​​ընտրական հանձնաժողովը»։ Սակայն, ըստ ԿԸՀ-ի, նրանք սահմանված ժամկետում չեն ներկայացրել իրենց դիտորդների մասին տեղեկատվություն, այդ իսկ պատճառով նրանց գրանցումը չեղարկվել է։

2021 թվականի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների համար Վրաստանում հավատարմագրվել է 52 միջազգային կազմակերպություն։ Դիտորդների կեսից ավելին ԵԱՀԿ Ժողովրդավարական հաստատությունների և մարդու իրավունքների գրասենյակից էին (ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ)՝ 516 առաջին փուլում և 558 երկրորդ փուլում։

Այս տարվա հունիսին «Վրացական երազանք» կուսակցությունը հայտարարեց, որ «Տեղական ընտրությունների հետ կապված ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի բեռը չափազանց մեծ կլինի»։

«Ըստ ստանդարտ պրակտիկայի՝ խորհրդարանական ընտրություններին հրավիրվում է ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ առաքելություն», - ասաց «Վրացական երազանք»-ի վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեն։

Սեպտեմբերի 6-ին, երկու խոշոր ընդդիմադիր կուսակցությունների («Հզոր Վրաստան - Լելո» և «Գախարիան Վրաստանի համար») ընտրություններին մասնակցելու համար գրանցվելուց հետո, կառավարությունը որոշեց պաշտոնական հրավեր ուղարկել ԵԱՀԿ-ին։ Սակայն, ըստ ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի, ընտրություններից մեկ ամսից էլ պակաս ժամանակ ուղարկված հրավերը «բավարար ժամանակ չի թողնում հուսալի և իմաստալից դիտարկման համար», ուստի առաքելությունը չի ժամանի Վրաստան։

Վերջին անգամ տեղական ընտրություններն առանց ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի անցկացվել են 2014 թվականին, չնայած «Վրացական երազանք»-ը պաշտոնապես հրավիրել էր կազմակերպությանը նույնիսկ այդ ժամանակ, սակայն այն չկարողացավ գալ Վրաստան «ֆինանսական պատճառներով»։

Ինչ վերաբերում է տեղական կազմակերպություններին, այն իրավիճակում, երբ հեղինակավոր ՀԿ-ների մեծ մասը հրաժարվում է դիտարկել ընտրական գործընթացը, ԿԸՀ-ում գրանցվել է 27 կազմակերպություն (ավելի քան 7 հազար դիտորդ): 2021 թվականի ընտրությունները դիտարկել են 100 տեղական կազմակերպությունների ավելի քան 31 հազար դիտորդներ։

Այս տարի դիտորդների մեծ մասը «Իրավաբանների և իրավաբանների միջազգային դիտորդական կենտրոնից» (2973) և «Քաղաքական և իրավական դիտորդ»-ից (2902) են, որոնք, ըստ լրատվամիջոցների հաղորդագրությունների, կապված են իշխող «Վրացական երազանք»-ի հետ։

Մի քանի խոշոր ընդդիմադիր կուսակցություններ, այդ թվում՝ «Փոփոխությունների համար կոալիցիան» և «Միացյալ ազգային շարժումը», չեն մասնակցում 2025 թվականի տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններին: Այս կուսակցությունները, ըստ ԿԸՀ-ի, 2024 թվականի խորհրդարանական ընտրություններում զբաղեցրել են երկրորդ և երրորդ տեղերը, բայց չեն ճանաչել ընտրությունների արդյունքները։

"Ռադիո  Մառնեուլի"
Թարգմ․  ՝  Մարգարիտա  Միսկարյան