Avropa Parlamenti rus qanunlarına dair qətnamə layihəsini hər iki düzəlişlə qəbul edib.

425 deputatın dəstəklədiyi barışıq layihəsində vurğulanır ki, bu qanun Gürcüstanın hüquqi nizamının bir hissəsi olana qədər Avropa İttifaqına üzvlüklə bağlı danışıqlar başlamamalıdır.

İki düzəlişə gəlincə, onların arasında Bidzina İvanişvilinin sanksiyalara məruz qoyulacağı, rus qanunvericiliyinin viza liberallaşdırılması meyarlarına uyğunluğunun qiymətləndirilməsi, homofob konstitusiya layihəsinin geri götürülməsi, Mixeil Saakaşvilinin humanitar əsaslarla azadlığa buraxılması daxildir.
25 deputat qətnamənin əleyhinə səs verib, 30 deputat isə bitərəf qalıb.

Qətnamədə deyilir ki, Avropa Parlamenti:
1. Mübahisəli “Xarici Təsir Şəffaflığı” qanununun yenidən işə salınmasını qətiyyətlə pisləyir. Qanun vətəndaş cəmiyyəti və müstəqil mediaya alçaldıcı məhdudiyyətlər qoyacaq, eyni zamanda onların azad fəaliyyət göstərmə imkanlarına xələl gətirəcək. Bu qanun artıq vətəndaş cəmiyyəti, vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları, müstəqil media, dövlət rəsmiləri, ölkənin Avropa və beynəlxalq tərəfdaşları tərəfindən etirazla qarşılanıb.

2. Qanun layihəsinin Aİ dəyərlərinə və demokratik prinsiplərə uyğun olmadığını, Gürcüstanın Aİ-yə daxil olmaq ambisiyalarına zidd olduğunu, Gürcüstanın beynəlxalq nüfuzuna xələl gətirdiyini və ölkənin Avro-Atlantik inteqrasiyasını təhdid etdiyini vurğulayır;

3. Bu qanun Gürcüstanın hüquqi nizamının bir hissəsi olana qədər Aİ-yə üzvlüklə bağlı danışıqlara başlanmamalı olduğunu vurğulayır;

4. Müvafiq olaraq, o, Gürcüstan Parlamentini bu qanunun qəbulu üçün həyata keçirilən parlament prosedurlarını dayandırmağı qətiyyətlə tələb edir. Gürcüstan hökumətini 2023-cü ilin martında vətəndaş cəmiyyətinə və müstəqil mediaya məhdudiyyətlər qoyan qanun layihəsini qeyd-şərtsiz geri götürəcəyini elan edərkən üzərinə götürdüyü öhdəliklərə əməl etməyə çağırır və bir daha belə bir qanuna təşəbbüs etməyəcəyini bildirir. Gürcüstan hökumətini demokratiyaya, qanunun aliliyinə, insan hüquqlarına və əsas azadlıqlara, buna görə də Aİ-yə üzvlük üçün Kopenhagen meyarlarına zidd olan əlavə qanunvericilik təkliflərindən çəkinməyə çağırır;

5. Qanun layihəsinin gürcü xalqının böyük əksəriyyətinin demokratik cəmiyyətdə yaşamaq, demokratik və qanunun aliliyi islahatlarını davam etdirmək, Avro-Atlantik tərəfdaşlarla sıx əməkdaşlığı davam etdirmək və bu yolda dayanmaq istəklərinə xəyanət etdiyini vurğulayır;

6. İfadə və toplaşmaq azadlığı və dinc etiraz hüququnun əsas azadlıq olduğunu və istənilən vəziyyətdə, xüsusən də Avropa Birliyinə daxil olmaq istəyən ölkədə qorunmalı olduğunu vurğulayır;

7. Gürcüstan hökumətini Gürcüstan vətəndaşlarının konstitusiya hüquqlarına hörmət etməyə çağırır və müvafiq olaraq, mübahisəli qanun layihəsinə qarşı nümayişçiləri dağıtmaq üçün xüsusi təyinatlı qüvvələrin qeyri-mütənasib güc tətbiq etməsi barədə məlumatlardan narahatlığını ifadə edir; Gürcüstan hakimiyyətini qanunsuz və qeyri-proporsional güc tətbiqinə görə təqsirli olanları araşdırmağa və məsuliyyətə cəlb etməyə çağırır;

8. Vətəndaş cəmiyyəti və müstəqil medianın oynadığı ictimai nəzarətçi rolunun demokratik cəmiyyət üçün vacib olduğunu və Aİ-yə üzvlüklə bağlı islahatların irəliləməsi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini vurğulayır və buna görə də Gürcüstan hakimiyyətini əlverişli mühitin təmin edilməsi üçün hər şeyi etməyə çağırır.

9. Gürcüstan hakimiyyətinin vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarına və fəallara qarşı qəsdən damğa vuran və ayrı-seçkilik edən, həmçinin Rusiyanın Ukraynadakı təcavüzkar müharibəsinə qarşı müqaviməti yatırmaq üçün istifadə edilən “Rusiya Xarici Agentləri Qanunu” kimi oxşar Rusiya qanunvericiliyindən ilhamlanmasını pisləyir.

10. 14 və 15 dekabr 2023-cü il tarixli Avropa Şurası Komissiyanın 8 noyabr 2023-cü il tarixli tövsiyəsində göstərilən müvafiq addımların atılacağı anlayışı ilə Gürcüstana namizəd statusu verdiyini xatırladır; Bu tövsiyənin Gürcüstanı vətəndaş cəmiyyətinin sərbəst fəaliyyət göstərə bilməsini və Aİ və onun dəyərlərinə qarşı dezinformasiya ilə mübarizə aparmasını təmin etməyə çağırdığını və təqdim olunan qanun layihəsinin hər iki məqsədi pozduğunu vurğulayır;

11. Gürcüstan hökumətinə Avropa İttifaqına üzvlük üçün müraciət zamanı üzərinə götürdüyü öhdəlikləri xatırladır və Avropa Komissiyasının prezidentini, vitse-prezidentini və genişlənmə üzrə komissarını da bunu etməyə çağırır;

12. Komissiyanın 8 noyabr 2023-cü il tarixli tövsiyəsində göstərilən doqquz addımın icrası ilə bağlı Gürcüstanın tərəqqisinin aralıq qiymətləndirilməsini təqdim etməyə dəvət edir;

13. Komissiyanı və Üzv Dövlətləri bu qanun layihəsinin Aİ-nin Gürcüstanda donor kimi roluna təsirini qiymətləndirməyə və Gürcüstan hökumətinə və parlamentinə Aİ-nin maliyyələşdirilməsi haqqında qanun layihəsinin mümkün nəticələrini aydın şəkildə izah etməyə çağırır.

14. Gürcüstan hökumətini Avropa yoluna qayıtmağa, demokratiyaya, qanunun aliliyinə, insan hüquqlarına və əsas azadlıqlara hörmət etmək, gücləndirmək və təşviq etmək öhdəliyini saxlamağa, namizəd statusunun tam həyata keçirilməsini və faktiki olaraq Avropa İttifaqına üzvlük şərtlərini təmin etməyə çağırır.

15. Gürcü xalqının qanuni Avropa istəklərini və onların fundamental azadlıqlara hörmət edən, açıq cəmiyyət və müstəqil medianı təmin edən firavan, korrupsiyasız ölkədə yaşamaq istəyini sarsılmaz dəstəklədiyini bir daha bəyan edir; Gürcüstana namizəd statusunun verilməsinin vətəndaş cəmiyyətinin nailiyyətlərinin və demokratik səylərin tanınması istəyi, eləcə də vətəndaşların Avropa İttifaqına qoşulmaq üçün mütləq dəstəyi ilə əsaslandırıldığını vurğulayır;

16. 2024-cü ilin oktyabrında keçiriləcək parlament seçkilərini müşahidə etmək üçün qərəzsiz və müstəqil ATƏT/DTİHB-nin uzunmüddətli beynəlxalq missiyasının işini təmin etməyə çağırır;

Düzəlişlərdə:

Birinci düzəliş -

• Avropa Parlamenti Gürcüstanın yeganə oliqarxı Bidzina İvanişvilinin indiki siyasi böhranda şəxsi rolundan və ölkənin Rusiyaya üz tutmaq lehinə qərbə istiqamətli kursunu pozmaq cəhdindən təəssüflənir. O, 2023-cü il dekabrın 30-da yenidən aktiv siyasətə qayıdıb və “Gürcü arzusu” partiyasının “fəxri sədri” olub. Şuraya və Aİ-nin demokratik tərəfdaşlarına Gürcüstanda siyasi proseslərin pisləşməsində roluna və öz xalqının maraqlarına zidd fəaliyyətinə görə İvanişviliyə qarşı şəxsi sanksiyaları nəzərdən keçirməyə çağırışı təkrarlayır;
• Gürcüstan hakimiyyətinə keçmiş prezident Mixeil Saakaşvilini humanitar əsaslarla azad etməyə və xaricdə ona müvafiq tibbi yardım almasına icazə verməyə çağırışı təkrarlayır; Vurğulayır ki, onun işi məhkəmə-hüquq sistemində həyata keçiriləcək islahatların vacibliyini göstərir.
İkinci Düzəliş -
• Komissiyanı Gürcüstanda planlaşdırılan “Xarici agentlər” qanununun Gürcüstanın viza liberallaşdırılması meyarlarını yerinə yetirməsinə təsirini, xüsusən də Aİ-nin viza liberallaşdırılması siyasətinin mühüm tərkib hissəsi olan fundamental hüquqlar meyarları baxımından dərhal qiymətləndirməyə çağırır;
• “Gürcü Arzusu”nun əksəriyyətini LGBTQ+ hüquqları ilə bağlı olan və təkcə LGBTQ icmasına deyil, həm də ifadə azadlığına və azad vətəndaş sektoruna hücum olan konstitusiya dəyişikliklərini geri götürməyə çağırır;
• Gürcüstan hakimiyyətinə prezident Saakaşvilini humanitar əsaslarla azad etməyə və xaricdə müvafiq tibbi yardım almasına icazə verməyə çağırışını təkrarlayır; Vurğulayır ki, onun işi məhkəmə-hüquq sistemində həyata keçiriləcək islahatların vacibliyini göstərir.

---

“Gürcü Arzusu” bir daha “Rusiya qanununu” qəbul etməyi planlaşdırır. Həmin qanun 2023-cü ilin mart ayında kütləvi etirazlar nəticəsində geri çəkilmişdi. “Gürcü Arzusu” ötən il vəd vermişdi ki, “Rusiya qanunu” Parlamentə qaytarmayacaqlar. Amma vədi pozublar. “Gürcü Arzusu” qanun layihəsinin ilkin formasından yalnız “agent” sözünü çıxarıb və onu xarici maraqların daşıyıcısı ilə əvəz edib.
Qanuna görə, gəlirinin 20%-dən artığı xaricdən əldə olunan bütün QHT və media təşkilatlar xarici qüvvələrin maraq daşıyıcısı hesab olunurlar. Dövlət bu təşkilatların fəaliyyətini və məqsədlərini araşdırmayacaq, onların hamısına xarici qüvvələrin maraq daşıyıcısı adını verəcək.
Qanun sivil ölkələrdə olduğu kimi düşmən əhval-ruhiyyəli ölkələrdən gələn maliyyəyə deyil, Avropa və Amerikadan gələn maliyyəyə istiqamətlənib.
Qanunun irəli sürülməsinə görə, Avropa İttifaqı üzvləri və Gürcüstanın dost ölkə liderləri öz təəccüblərini bildiriblər, Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi isə “Gürcü Arzusu”-nun qanununu bəyənib.