Nə etsəniz də, ayaqlarınız heç vaxt isinmir? Narahat olmayın, tək
deyilsiniz. Çünki ayaq və əl kimi əzaların soyuqlamasına səbəb
olacaq bir çox müxtəlif xəstəliklər var.
Türkiyə mətbuatının məlumatında ayaqların niyə bədənin digər
hissələrinə nisbətən daha soyuq olduğunu, buna səbəb olan
xəstəlikləri və nə edilməsinin vacib olduğunu daha ətraflı diqqətə
çatdırılıb.
Soyuq qış aylarında əl-ayağımız üşüyür. Bu normaldır. Ona görə də
qalın corab və əlcək geyinirik. Bəs, hava o qədər də soyuq olmasa
da, niyə əllərimiz və ayaqlarımız daha soyuq olur? Əslində, əllərin
və ayaqların daha soyuq olması normaldır, çünki o bölgəni qoruyan
yağ təbəqəsi yoxdur və nisbətən az tük var. Ancaq hər bir normal
hesab olunan hal da insandan insana dəyişir.
Əl və ayaqlarda soyuqluğun əsas səbəbi qan dövranının pozulmasıdır.
Bu əzalara aparan nazik qan damarları daralırsa və ya qan axını
müxtəlif səbəblərdən bütün bədənə yayıla bilmirsə, əllər və ayaqlar
soyuqlaşır. Şəraitdən asılı olaraq dəyişsə də, soyuq əllər və
ayaqlar çox vaxt fərqli bir xəstəliyin əlaməti ola bilər. Gəlin
birlikdə əllərimizin və ayaqlarımızın niyə soyuq olduğunu, hansı
xəstəliklərin buna səbəb ola biləcəyini və nə edə biləcəyimizi
araşdıraq.
Əllərin və ayaqların soyuqlaşmasına səbəb olan
xəstəliklər:
- Periferik neyropatiya
- Periferik arteriya xəstəliyi
- Hipotiroidizm
- Raynaud xəstəliyi
- Anemiya
- Buerger xəstəliyi
- Yüksək xolesterol
Ayaqdakı sinirləri zədələyən periferik
neyropatiya:
Diabet xəstəliyinin bir növü hesab edilən periferik neyropatiya
ayaqlarınızdakı sinirləri zədələyir. Əsəblər zədələndiyi üçün
ayaqlarınız toxunanda isti olsa belə, soyuqluq hiss edə bilərsiniz.
Diabetlə yanaşı, periferik neyropatiya regional zədələr, otoimmün
xəstəliklər, həddindən artıq spirt istehlakı, vitamin çatışmazlığı,
sümük iliyi pozğunluqları, qeyri-aktiv tiroid və müxtəlif dərmanlar
da səbəb ola bilər.
Ayaqlarda qan axını yavaşladan periferik arteriya
xəstəliyi:
Periferik arteriya xəstəliyi ayaqlarınızda qan axını yavaşladır və
ya hətta tamamən qapadır. Bu, diabetlə əlaqəli olsa da, siqaret,
yüksək təzyiq, yüksək xolesterin və yaş kimi bir çox fərqli səbəbə
görə baş verə bilər. Belə xəstəliklə meydana gələn qan dövranının
pozulması nəticəsində ayaqlarda ağrı və soyuq ayaqlar meydana gələ
bilər.
Qalxanabənzər vəzinin zəif işləməsi ilə baş verən
hipotiroidizm:
Hipotiroidizm tiroid bezinin zəif işləməsi vəziyyətinə aiddir.
Qalxanabənzər vəzilər boynunuzda yerləşən kəpənək formalı bezlərdir
və demək olar ki, bütün orqanlara təsir edən hormonlar istehsal
edir. Qalxanabənzər vəzinin az fəaliyyət göstərməsi kifayət qədər
hormon istehsal edə bilmir və nəticədə ayaqlarda soyuqluq yarana
bilər.
Qan dövranını pozan Raynaud
xəstəliyi:
Raynaud fenomeni olaraq da adlandırılan Raynaud xəstəliyi, qanı
ürəkdən bədənin digər nöqtələrinə daşıyan damarlarda problem olduğu
bir vəziyyətdir. Temperatur enən kimi əl və ayaqlarınızda soyuqluq
hiss olunur. Bundan əlavə, qan axını düzgün təmin olunmadığı üçün
burun, dodaq, qulaq və məmə kimi nöqtələrdə soyuqluq hiss edə
bilərsiniz.
Raynaud xəstəliyi ümumiyyətlə soyuq iqlimlərdə yaşayan insanlarda
görülür və kişilərdən daha çox qadınlarda təsadüf edilən bir
vəziyyətdir. Əllərə və ayaqlara qan axını düzgün davam etmədiyi
üçün onlar solğun mavi rəngə çevrilə və qızdırıldıqda ağrı hiss edə
bilərlər. Bu xəstəliyə səbəb ola biləcək onlarla müxtəlif vəziyyət
və dərmanlar var.
Qan hüceyrələrinin çatışmazlığının səbəb olduğu
anemiya:
Anemiyanı qan xəstəliyinin bir növü kimi təyin etmək mümkündür. Bu,
bədəninizdə kifayət qədər qan hüceyrəsinin olmadığını və ya
ağciyərlərinizin oksigen almaq üçün kifayət qədər sağlam olmadığını
göstərir. Nəticədə qan axını sağlam olmadığı üçün əlləriniz və
ayaqlarınız soyuqlaşacaq. Anemiya da müxtəlif xəstəliklərin əlaməti
ola bilər.
Siqaretin səbəb olduğu Buerger
xəstəliyi:
Buerger xəstəliyi bilavasitə tütün istifadəsi ilə baş verən bir
xəstəlikdir. Tütün çəkən insanların əl və ayaqlarının damarları
şişir. Bu qan axını yavaşladır, laxtalar və infeksiyalar yaradır.
45 yaşdan aşağı yaşlı kişilərdə olduqca çox yayılıb. Tək müalicə
üsulu tütündən imtina etməkdir.
Qan damarlarını daraldan yüksək
xolesterol:
Yüksək xolesterol tək başına bir xəstəlik sayıla bilər, lakin
müxtəlif xəstəliklərə səbəb ola biləcək bir vəziyyət olaraq da
görülə bilər. Xolesterolun yüksək olması nəticəsində damarlarda
xolesterin və iltihab yığılır. Bu, damarları daraltdığı üçün qan
axını pozulur. Nəticədə yenidən soyuq əllər və ayaqlar meydana
gəlir.
Əlləriniz və ayaqlarınız soyuq olduqda nə
etməli?
- Qalın corab və əlcək geyin.
- Əllərinizi və ayaqlarınızı irəli
aparın.
- Siqareti mümkün qədər tez
buraxın.
- Xolesterolunuzu idarə edəcək bir pəhrizə
keçin.
- Stressinizi idarə etməyə
çalışın.
- Dəmir, B12 vitamini və fol turşusu qəbul
edin.
Nə vaxt həkimə getməliyəm?
Daha əvvəl də qeyd etdiyimiz kimi, əllərin və ayaqların üşüməsi
normaldır. Odur ki, yuxarıda sadalanan üsulları tətbiq etməklə əl
və ayaqlarınızı isitmək mümkündür. Lakin bu əzaların daim soyuq
olması bəzi xəstəliklərin əlaməti ola bildiyindən xroniki olaraq
aşağıdakı hallarla qarşılaşırsınızsa mütləq həkimə müraciət
etməlisiniz;
- Əl və ayaqlarınızdakı yaralar asanlıqla
sağalmırsa
- Özünüzü yanmış hiss edirsinizsə
- Çəkiniz artırsa və ya azalırsa
- Hərarətiniz varsa
- Əlinizdə, ayaqlarınızda və ya digər nöqtələrdə
oynaq ağrısı varsa
- Dəriniz çox qırmızıdırsa
- Dərinizdə qalınlaşma hiss
edirsinizsə
Bütün bu əlamətlər əl və ayaqlarınızdakı soyuqluğun xəstəliyin
yalnız bir parçası olduğunu göstərir. Təəssüf ki, bir çox insanlar
bu vəziyyətə əhəmiyyət vermədikləri üçün erkən diaqnoz şansını
itirirlər. Vücudunuzdakı dəyişiklikləri izləməli və qeyri-adi
vəziyyətləri bir mütəxəssislə müzakirə etməlisiniz.
Əl-ayağımızın niyə soyuması sualını cavablandırıb, hansı
xəstəliklərin bu vəziyyətə səbəb ola biləcəyindən danışdıq. Burada
dediklərimiz yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Soyuq əl və
ayaqlarınız xroniki hala düşübsə, mütləq həkimə müraciət
etməlisiniz.
Bizimyol.info