Gürcüstan Xalq Müdafiəçisinin erkən/uşaq yaşda evlilik təcrübəsi
ilə bağlı araşdırmasına görə, Gürcüstan Daxili İşlər Nazirliyinin
Kvemo Kartli Regional İdarəsinin nümayəndələri ilə aparılmış söhbət
nəticəsində aydın olub ki, nazirliyin erkən yaşda evlilik
məsələləri üzərində işləyən əməkdaşlarının əksəriyyəti etnik gürcü
kişiləridir. Onların əksəriyyətinin məsələyə münasibəti isə əksər
hallarda problemli və qeyri-həssasdır.
Araşdırmaya əsasən, Nazirliyin Kvemo Kartli Regional İdarəəsində
işləyən polislər bildiriblər ki, erkən və uşaq yaşda evlilik barədə
bildirişləri əsasən Xalq Müdafiəçisindən alırlar, əhali isə onlara
müraciət etmir.
“Onların fikrinə görə, erkən yaşda və uşaq evliliyi təcrübəsi
əsasən etnik azlıqlara məxsusdur və onların adətlərindən,
mədəniyyətindən irəli gəlir. DİN nümayəndələrinin fikrincə,
azlıqların icmasında polisə müraciət etmək qəbuledilməz normadır və
ona görə də əhali polisə nadir hallarda müraciət edir. Görüşlər
zamanı aydın olub ki, müsahiblərin əksəriyyəti etnik azlıqlar
icmasını fərqli, ayrı-ayrı hallarda problemli adət-ənənələri olan
kimi dərk edir. Həmin adətləri dəyişmək mümkün deyil və bu kimi
hallara reaksiya göstərmək ehtiyacını az görürlər. Eyni zamanda,
qeyd etmək lazımdır ki, müsahiblər erkən yaşda evliliyin
səbəblərindən biri kimi müvafiq təhsilin olmamasını qeyd edirlər.
Onlar hesab edirlər ki, bu istiqamətdə səyləri gücləndirmək
lazımdır. Bu isə bizi DİN əməkdaşları tərəfindən erkən evlilik
hallarına gecikmiş və ya mümkün qeyri-müvafiq reaksiyanın məhz
onların baxışı, münasibəti ilə əlaqədar olduğunu düşünməyə vadar
edir”.
Kvemo Kartlidə erkən/uşaq yaşda evliliyin zərərli təcrübəsi ilə
bağlı araşdırmaya görə, polislərin fikrincə, erkən evlilik problemi
yalnız polisin nəzarəti və cəzalandırması ilə həll olunmur və
icmada məlumatlandırma kampaniyaları aparmaq lazımdır. Polislər
eləcə də sosial işçilərin azlığından, dil baryeri və psixoloq
yardımının mühümlüyündən də xüsusilə söhbət açıblar.
“Polis əməkdaşlarında Gürcüstanın azərbaycanlı əhalisinə qarşı
ayrı-seçkilik münasibətləri müəyyən edildi. Görüş zamanı polis
əməkdaşları bu ifadələri qeyd edirdilər: “Sosial ehtiyac erkən
evlilik səbəbi deyil, səbəb odur ki, evlərində belə adət var. Bu
adətdir”, “Qaracalarda hələ də 17-ci əsrdir”, –
araşdırmada qeyd olunub.
Araşdırmaya görə, polislər hesab edirlər ki, erkən evlilik
məsələsinə valideynlərin münasibəti iqtisadi gəlir əldə etməyə görə
yaranıb. Onlar bildirirlər ki, valideynlər yetkinlik yaşına
çatmamış qızları maddi gəlir əldə etmək və ya ailə xərclərini
azaltmaq məqsədi ilə evləndirirlər.
“Rustavi polisinin əməkdaşlarından biri erkən evlilik
məsələsində valideynin rolu barədə danışan zaman belə bir halı
xatırlayıb ki, ailə 30 inək qarşılığnda övladını “ərə verib”. Onun
fikrincə, “30 inək pis gəlir deyil”. Dmanisi bələdiyyə polisi
valideynin bu məsələdəki rolunu analoji olaraq müzakirə edib. Onlar
belə hallar xatırlayırlar ki, qızın ailəsi şikayət edib, ancaq
sonradan şikayəti geri götürüblər. Çünki “oğlanın ailəsi çox pul
ödəyib və layiq olduğundan da artıq hədiyyələr aparıb, bunun
əvəzində faktiki olaraq övladlarını satırlar”, –
araşdırmada qeyd olunub.
Araşdırmaya görə, Kvemo Kartlidə erkən/uşaq yaşda evlilik üzərində
işləyən polislərlə aparılmış söhbət nəticəsində polislər tərəfindən
etnik qrupların iyerarxiyalara bölünməsi təcrübəsi də qeydə alınıb.
Bu halda polislər bir rayonda yaşayan etnik azlıqları digər rayonda
yaşayan etnik azlıqlardan daha yaxşı olaraq xatırlayıblar.
“Polislərdən birinin fikrinə görə, “Marneulidə daha çox
“inkişaf etmiş” əhali yaşayır. Çünki təhsilə daha çox diqqət
yetirirlər. Dmanisi daha uzaqdır və təhsilə az diqqət
yetirilir”, – araşdırmada qeyd olunub.
Araşdırma Gürcüstan Xalq Müdafiəçisi Aparatı tərəfindən, Salam
platforması ilə əməkdaşlıqla, BMT-nin Əhali Fondunun (UNFPA)
Gürcüstan ofisinin dəstəyi ilə, BMT-nin “Gender bərabərliyi üçün”
birgə layihəsi çərçivəsində İsveçrə hökumətinin maddi dəstəyi ilə
həyata keçirilir.
Araşdırmanın məqsədi erkən yaşda evliliyə dəstək olan valideynlərin
fikirlərində, münasibətlərində mövcud olan dərin səbəblərin
araşdırılmasıdır.