Əfqanıstanın qərbi Herat vilayətində Taliban hakimiyyəti
heyvan xayasının satışını qadağan edib, bunun islamda xoş
qarşılanmadığını bildirib. Yerli sakinlər isə bu göstərişin biznesə
ziyan vurduğunu, gərəksiz olduğunu deyirlər, ölkədə daha böyük
məsələlərin həllini gözlədiyini vurğulayırlar.
Belə ki, Herat vilayətində işsizlik, inflyasiya yüksəkdir, aclıq
hökm sürür.
“Kiçik məsələdir”
Yerli restoranlarda delikates sayılan quzu, yaxud digər heyvan
xayalarının satışına qadağa biznes sahiblərini və müştəriləri
qəzəbləndirib. AzadlıqRadiosunun əfqan xidməti olan Radio Azadi bu
haqda yazır.
“Talibanın qoyun xayasının satışını yasaqlaması məni
təəccübləndirir. Bu, gerçəkdən kiçik məsələdir. Əfqanıstanda daha
böyük məsələlər var, yoxsulluq, qız məktəblərinin
bağlanması”, – Herat sakini anonimlik şərtilə Radio
Azadi-yə danışıb.
Sərt quraqlıq, xəstəliklərin yayılması Əfqanıstanda böyük humanitar
böhrana səbəb olub. BMT ölkəni “aclıq ocağı” adlandırır. Taliban
2021-ci ilin avqustunda hakimiyyəti ələ keçirəndən ölkədə 700 minə
yaxın insan işini itirib. İşləyənlərin 90 faizə yaxını isə günə 1.9
dollardan da az qazanır. Bunu Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi bu
ayın əvvəlində bildirib.
Haram deyil, “məkruh” sayılır
Heyvan xayalarının satışına
qadağanı hələ sentyabrda Talibanın
Əxlaq və Fəzilət Nazirliyinin vilayət üzrə şöbəsi şifahi açıqlayıb.
Bu nazirlik ölkədə şəriət qaydalarının tətbiqinə cavabdehdir.
Nazirliyin Herat şöbəsinin başçısı Əzizul Rəhman Mohacir deyib ki,
qərar İslam ilahiyyatçı alimlərinin fərmanına əsaslanır. Fərmanda
heyvan xayalarını yemək “yasaq hərəkət” adlandırılır. İslamda
heyvan xayalarının istehlakı “məkruh” sayılır, yəni, xoş görülmür,
amma haram buyrulmayıb. Taliban hakimiyyətə gələnəcən qəssablar
qoyun xayalarını satıb, restoranlar isə onları delikates kimi
təqdim edib. Amma bu, ictimaiyyətin gözü qarşısında edilməyib.
“Kalpura” adıyla tanınan xaya kababı əsas yemək deyil, delikates
sayılır, kişilərin cinsi gücünü artırdığı söylənir.
Herat Qəssablar Birliyinin məlumatına görə, qadağadan öncə 1500-dən
çox yerli qəssab dükanına quzu xayası paylanıb. İndi qəssablar
onları atmağa məcburdurlar. Bu isə yerli bizneslər üçün əlavə ziyan
deməkdir.
Heratda çoxlarının gündəlik dolanışıqdan ötrü təhlükəli əl əməyinə
– kömür mədənlərinə üz tutduğu bildirilir. Tibb xidmətlərinin
pisləşməsinddən də şikayətlər artır.
Heratın eyni adlı paytaxtında kabab restoranı işlədən Xair Məhəmməd
deyir ki, üç həftədir quzu xayasından yemək hazırlamağı dayandırıb
və xeyli qazancdan məhrum olub.
“Hər gün 20-50 müştəri səhər yeməyinə qoyun xayasından
kabab yeyirdi. İndi onları qəbul etmirik, çünki satsaq,
cəzalanarıq”, – o, radioya danışıb.
Məhəmməd qadağanı pozduğuna görə şəxsən həbs olunduğunu sözlərinə
əlavə edir.
Heratda ölkə üzrə rast gəlinməyən daha bir qadağa qüvvədədir.
Oktyabrda Taliban hakimiyyəti “huka, şişa” kimi tanınan qəlyanı
yasaqlayıb.
Yerli bərbərlərin daha müştərilərin saqqalını taraş etmədiyi,
Talibanı qıcıqlandırmaqdan ehtiyatlandığı bildirilir.
AzadlıqRadiosuna danışan Herat sakini deyir ki, yerli sakinlər
əziyyət içindədir, Taliban isə real problemləri həll etmir.
“Taliban bu məsələlərlə məşğul olmalıdır, adamların saçı,
saqqalı, yaxud qoyunların xayasıyla deyil”, – həmin
heratlı deyir.